مقدمه‌اي بر شاخص h-index

 h-index يكي از شاخص‌هاي جديد علم‌سنجي است كه علاوه بر اندازه‌گيري توليدات علمي افراد، ميزان تأثير (impact) علمي افراد را نيز مشخص مي‌كند. اين شاخص در سال 2005 ميلادي توسط پروفسور Hirsch، فيزيكدان دانشگاه كاليفرنيا ارايه شد.

شاخص h-index بر اساس توزيع استنادات (citations) اسناد (documents) منتشر شده يك محقق تعيين مي‌شود. اين شاخص براي گروهي از محققان مانند يك دپارتمان، مركز يا دانشگاه نيز قابل محاسبه است.

بنا به تعريف، چنانچه h مقاله از Np مقاله يك محقق هر كدام داراي حداقل h استناد باشند و مابقي مقالات وي يعني Np-h مقاله وي هر كدام كمتر از h بار استناد شده باشند، محقق داراي نمايه‌اي معادل h است. براي مثال چنان‌چه h-index محققي 5 باشد، مفهوم آن اين است که اين محقق حداقل 5 مقاله منتشر شده دارد که هرکدام حداقل 5 استناد دارند. به عبارت ديگر ساير مقالات اين محقق کمتر از 5 استناد دارند.

بنابراين h-index نتيجه تعادل بين تعداد انتشارات و تعداد استنادات به ازاي هر مقاله است. اين شاخص به منظور ارتقاي ساير شاخص‌هاي اندازه‌گيري علم مانند تعداد كل مقالات و تعداد كل استنادات طراحي شده است تا محققان تأثيرگذار را از آنهايي كه صرفاً تعداد زيادي مقاله منتشر مي‌كنند، متمايز كند. اين شاخص براي مقايسه محققان با حيطه كاري يكسان كاربرد دارد.

پايگاه‌هاي اطلاعاتي تحت وب براي محاسبه اين شاخص شامل ISI: Web of Science، Scopus و Google Scholar مي‌باشند كه دسترسي به دو مورد اول با عضويت و مورد آخر به صورت دسترسي آزاد و با استفاده از نرم‌افزار publish or perish امكان‌پذير است

. H-Index چيست؟

 H-Indexشاخص جديدي از شاخص‌هاي علم‌سنجي است. اين شاخص در سال 2005 ميلادي توسط Jorge Hirsch در دانشگاه کاليفرنيا ابداع شد. اين شاخص در واقع با هدف ارزيابي کيفي اثر و ارزيابي کمي برون‌داد پژوهشي محققين ابداع شده است. مفهوم H-Index عبارت است از تعداد مقالات نويسنده که تعداد ارجاعات برابر با h و يا بيشتر از آن دارند. مثلا چنان‌چه H-Index محققي 5 باشد، مفهوم آن اين است که اين محقق حداقل 5 مقاله منتشر شده دارد که هرکدام حداقل 5 استناد يا Citation دارند. به عبارت ديگر مفهوم آن اين است که ساير مقالات اين محقق کمتر از 5 استناد دارند. امروزه اين شاخص معادل Impact Factor براي محققين محسوب مي‌شود.


نکات:

1. منبع محاسبه اعداد جداول فوق مجموعه استنادي Scopus مي‌باشد.

2. در اين جدول معيار محاسبه h-index مقالات سال 1995 به بعد مي‌باشد.

3.  تعداد استنادات محاسبه شده مربوط به سال 1995 به بعد است.

4. تاريخ محاسبه اعداد فوق تا تاريخ اول نوامبر 2007 است.

5. در اين جداول صرفا مقالاتی از يک نويسنده محاسبه شده که آدرس (Affiliation) وي در مقاله مربوطه

دانشگاه علوم پزشکي اصفهان بوده باشد.