بانک اطلاعاتي Scopus

بانک اطلاعاتي Scopus چيست؟

 مجموعه بانک اطلاعاتي Scopus از مجموعه بانک‌هاي استنادي علوم است که توسط شرکت Elsevier منتشر مي‌شود و پس از Web of Science که توسط ISI توليد مي‌شود، دومين نمايه نامه استنادي علوم محسوب مي‌گردد. منظور از نمايه نامه استنادي علوم، بانک اطلاعاتي است که علاوه بر چکيده مقالات، داراي فهرست رفرانس‌ها (منابع) هر مقاله نيز بوده و بدين ترتيب امکان محاسبه تعداد ارجاعات (استنادات يا Citation ها) به هر مقاله را فراهم می‌کند. بدين ترتيب مي‌توان دريافت هر مقاله در اين مجموعه، تاکنون چندين بار مورد ارجاع و استناد توسط ساير مقالات قرار گرفته است و يا به عبارت ديگر چندين بار توسط ساير مقالات مورد رفرانس واقع شده است که اين خود مي‌تواند شاخصي از کيفيت مقاله باشد.

اين مجموعه دربرگيرنده بيش از 17000 عنوان مجله از موضوعات مختلف است فلذا پوشش مجلات آن تقريبا دو برابر Web of Scienceبوده و به همين علت گزارش استنادات و ارجاعات به دست آمده از آن دقيق‌تر است. جالب اين است که مجموعه Scopus در برگيرنده تمامي مجلات ايندکس شده در مدلاين است و به عبارت ديگر 100% مقالات مدلاين را در بر مي‌گيرد.

از آنجا که پوشش مجلات Scopus با مجموعه هاي Web of Science و ديگر بانک ها متفاوت است ممکن است برخي همکاران تعداد متفاوتي از مقالات خود را در اين جداول ملاحظه کنند که اين امر طبيعي و مربوط به پوشش مجلات Scopus است

 علم سنجي دانشي است که به مطالعه ابعاد کمي علم به عنوان تلاشي اجتماعي مي پردازد; گستره اي از دانش که تلاش مي کند تا با روشهاي کمي به ساز و کارهاي پژوهش بنيادي به عنوان فعاليتي اجتماعي پي برد

مهم: در راستاي اجراي مصوبات  قوانین پژوهشی دانشگاه تنها مقالاتي شامل پاداش مي شوند که نويسنده مسوول آنها با ذکر نام کامل دانشگاه به عنوان وابستگي سازماني خود به ارتقاء رتبه پژوهشي دانشگاه کمک کنند. نام دانشگاه بايد دقيق نوشته شود و به عنوان مثال نام دانشگاه علوم پزشکی لرستان اینگونه نوشته می شود .LORESTAN UNIVERSITY MEDICAL OF SCIENCES

 

Impact Factor چيست؟

Impact Factor، اولين بار در سال 1995 توسط گارفيلد بنيان‌گذار موسسه ISI مطرح شد. Impact Factor را ضريب يا عامل تاثير و نيز شاخص اثرگذاري ترجمه کرده‌اند. شاخص اثرگذاري يكي از سه شاخص استاندارد مؤسسه اطلاعات علمي (ISI) و از مهم‌ترين شاخص‌هاي مطرح در حيطه علم‌سنجي مي‌باشد. Impact Factor به صورت ميانگين تعداد ارجاعات به يك‌مورد قابل استناد نظير مقاله پژوهشي، مقاله مروري، نامه، شماره اختراع، يادداشت و چكيده در يك مجله علمي در طول يك دوره زماني معين‌ تعريف‌ شده ‌است.

Impact Factor چگونه محاسبه می‌شود؟

 

Impact Factor فقط درمورد نشريات نمايه‌شده در بانک اطلاعاتی Web of Science و توسط موسسه ISI محاسبه و منتشر می‌شود. به‌اين ترتيب فقط مجلات ISI دارای Impact Factor واقعی هستند.
Impact Factor يك مجله در يك سال مشخص، از تقسيم تعداد مقالات ارجاع‌کننده (استنادات) به مقالات منتشرشده آن مجله در دو سال قبل از آن، بركل مقالات منتشر شده در آن مجله در همان دوره زماني دوساله به دست مي‌آيد. به طور مثال براي تعيين Impact Factor مجله A در سال 2004 به‌ترتيب زير عمل می‌شود:
مجموع تعداد استنادات (ارجاعات) به مقالات نشرشده مجله A در سال 2002 و 2003

تعداد مقالات منتشر شده مجله A در سال 2002 و 2003

به اين ترتيب ميانگين فراواني استناد به يك مقاله در مجله مورد نظر محاسبه مي‌گردد. به عبارت ديگر و در يک نمای ساده، Impact Factor بيان‌گر آن است که به طور متوسط، هرمقاله منتشر شده در يک مجله چند بار مورد ارجاع قرار گرفته است. (در يک بازه زمانی دو ساله)

Impact Factor مجلات را از کجا می توان بدست آورد؟

همان‌طور که از فرمول فوق مشخص است، ضريب تاثير يک نشريه، معمولا با يک فاصله زمانی دوساله منتشر می‌شود

مزايا و معايب Impact Factor ؟

Impact Factor يا عامل تأثير هرچند كه مي‌تواند معياري براي سنجش كيفيت نشريات باشد اما به دليل محدوديت‌هاي كه دارد نبايد آن را به تنهايي شاخصی برای ارزشيابی و سنجش كيفيت مجلات دانست. به‌هرحال امروزه Impact Factor يكي از مهم‌ترين و درعين‌حال پركاربردترين شاخص‌هاي ارزيابي مجلات از سوي مؤسسه اطلاعات علمي (ISI) در نظر گرفته شده است

 

 

شاخص h-index

مقدمه‌اي بر شاخص h-index

 h-index يكي از شاخص‌هاي جديد علم‌سنجي است كه علاوه بر اندازه‌گيري توليدات علمي افراد، ميزان تأثير (impact) علمي افراد را نيز مشخص مي‌كند. اين شاخص در سال 2005 ميلادي توسط پروفسور Hirsch، فيزيكدان دانشگاه كاليفرنيا ارايه شد.

شاخص h-index بر اساس توزيع استنادات (citations) اسناد (documents) منتشر شده يك محقق تعيين مي‌شود. اين شاخص براي گروهي از محققان مانند يك دپارتمان، مركز يا دانشگاه نيز قابل محاسبه است.

بنا به تعريف، چنانچه h مقاله از Np مقاله يك محقق هر كدام داراي حداقل h استناد باشند و مابقي مقالات وي يعني Np-h مقاله وي هر كدام كمتر از h بار استناد شده باشند، محقق داراي نمايه‌اي معادل h است. براي مثال چنان‌چه h-index محققي 5 باشد، مفهوم آن اين است که اين محقق حداقل 5 مقاله منتشر شده دارد که هرکدام حداقل 5 استناد دارند. به عبارت ديگر ساير مقالات اين محقق کمتر از 5 استناد دارند.

بنابراين h-index نتيجه تعادل بين تعداد انتشارات و تعداد استنادات به ازاي هر مقاله است. اين شاخص به منظور ارتقاي ساير شاخص‌هاي اندازه‌گيري علم مانند تعداد كل مقالات و تعداد كل استنادات طراحي شده است تا محققان تأثيرگذار را از آنهايي كه صرفاً تعداد زيادي مقاله منتشر مي‌كنند، متمايز كند. اين شاخص براي مقايسه محققان با حيطه كاري يكسان كاربرد دارد.

پايگاه‌هاي اطلاعاتي تحت وب براي محاسبه اين شاخص شامل ISI: Web of Science، Scopus و Google Scholar مي‌باشند كه دسترسي به دو مورد اول با عضويت و مورد آخر به صورت دسترسي آزاد و با استفاده از نرم‌افزار publish or perish امكان‌پذير است

. H-Index چيست؟

 H-Indexشاخص جديدي از شاخص‌هاي علم‌سنجي است. اين شاخص در سال 2005 ميلادي توسط Jorge Hirsch در دانشگاه کاليفرنيا ابداع شد. اين شاخص در واقع با هدف ارزيابي کيفي اثر و ارزيابي کمي برون‌داد پژوهشي محققين ابداع شده است. مفهوم H-Index عبارت است از تعداد مقالات نويسنده که تعداد ارجاعات برابر با h و يا بيشتر از آن دارند. مثلا چنان‌چه H-Index محققي 5 باشد، مفهوم آن اين است که اين محقق حداقل 5 مقاله منتشر شده دارد که هرکدام حداقل 5 استناد يا Citation دارند. به عبارت ديگر مفهوم آن اين است که ساير مقالات اين محقق کمتر از 5 استناد دارند. امروزه اين شاخص معادل Impact Factor براي محققين محسوب مي‌شود.

نکات:

1. منبع محاسبه اعداد جداول فوق مجموعه استنادي Scopus مي‌باشد.

2. در اين جدول معيار محاسبه h-index مقالات سال 1995 به بعد مي‌باشد.

3.  تعداد استنادات محاسبه شده مربوط به سال 1995 به بعد است.

4. تاريخ محاسبه اعداد فوق تا تاريخ اول نوامبر 2007 است.

5. در اين جداول صرفا مقالاتی از يک نويسنده محاسبه شده که آدرس (Affiliation) وي در مقاله مربوطه

دانشگاه علوم پزشکي اصفهان بوده باشد.